Politiek kleurloos

Vandaag heb ik mijn lidmaatschap bij de PvdA opgezegd. En ik ben vast niet de enige die dit recent gedaan heeft. Ik heb sterk de indruk dat er op het moment een trend is ontstaan: "loop weg bij de PvdA". Niet per se om maar gelijk lid te worden van de SP (een andere trend) maar omdat los van welke interpretatie je eraan geeft, deze "rode" partij (PvdA, niet de SP) onvermijdelijk bergafwaarts gaat. Zoals het altijd met trends gaat zal dit ook wel overwaaien. Maar zoals het er nu naar uitziet zal dit niet binnen afzienbare tijd gebeuren. Voor mij was de aanleiding om mijn lidmaatschap bij de PvdA op te zeggen Wouter Bos' zijn recente artikel genaamd "De kracht van PvdA als brede volkspartij". Niet dat ik per se teleurgesteld was in het artikel, maar het heeft me aan het denken gezet, waar hieronder meer over te lezen valt. Na ruim anderhalf jaar knarsentandend getuige te zijn geweest van een innerlijke verscheurde partij heb ik besloten voortaan maar geen lid te zijn van iets dergelijks. Het betalen van de maandelijke contributie voelt op het moment teveel aan als geldverspilling. Misschien dat ik weer lid wordt als de partij weer eenheid, zelfverzekerdheid, herkenbaarheid en krachtigheid uitstraalt. Misschien ook niet.

Ik moet bekennen dat ik even getwijfeld heb om maar gelijk lid te worden van de SP. Maar ik zie ervan af, om te voorkomen in korte tijd opnieuw gedesillusioneerd te raken. Niet dat ik door niet te kiezen toe geef aan een vage angst. Ik heb juist sterk het idee dat ik verstandig handel door even géén partij te kiezen en mezelf open te stellen voor alle politieke partijen met al hun verschillende standpunten, charisma's, retoriek, daden, resultaten, overwinningen, zwakheden, sterktes en eerlijkheid. Vooral dat laatste. Natuurlijk is spreekwoordelijk gezien eerlijkheid in de politiek ver te zoeken, maar nádat iets gezegd is en/of beloofd is kan een man of vrouw altijd gecontroleerd worden of hij/zij de waarheid heeft verteld. Hij/zij heeft immers zich gedragen zoals hij/zij zich voordeed, of heeft (min of meer) gedaan wat hij/zij beloofd heeft.

Volgens bovenstaand principe zal ik de komende tijd voor onbepaalde tijd de Haagse politiek evalueren, om uiteindelijk één partij uit te roepen tot De Voor Mij Meest Geschikte Partij. En waarom heb ik nu opeens het gevoel dat mijn huidige standpunt jegens de politiek eigenlijk de standpunt van velen is hier in Nederland? Zijn we dan allemaal zwevende kiezers? Of zijn we een mondige samenleving geworden waarin we steeds minder vaak klakkeloos geloven wat politici ons vertellen? Misschien. Maar ik denk dat het allemaal veel simpeler is: mensen weten vaak zelf niet wat ze willen. En dit is al zo oud als de mensheid.

Op zoek gaan naar een politieke vertegenwoordiger en die uiteindelijk vinden is erg vergelijkbaar met op zoek gaan naar jezelf en uiteindelijk iets vinden waarvan je kan zeggen: dit ben ik. En in het verlengde: waarom ben ik hier en wat vind ik belangrijk? Of: waar ben ik bang voor? Waar geef ik om? Ik heb sterk de indruk dat een politieke partij die deze vragen naar tevredenheid kan beantwoorden meer succes behaalt dan een partij die denkt dat deze vragen er niet toe doen. Of die het belang ervan wel kan erkennen, maar domweg de affiniteit mist met extentialisme. Uiteraard, want politiek is één grote praktische bedoening, toch? Mis. Het is een veldslag tussen ideologieën, en dat is precies de reden waarom het naar volle tevredenheid beantwoorden van deze vragen van ontzettend groot belang is.

In de strijd der ideeën faalt de PvdA de laatste tijd jammerlijk. Wellicht omdat gewild of niet die partij in feite Lijst Wouter Bos is geworden, en dat dhr. Bos in de ogen van vele mensen een falend mens is, is allang geen geheim meer. En omdat ons heerschap nu net Minister van Financiën is geworden zal Bos-bashing alleen maar toenemen, ook vanuit de PvdA. Maar ik moet zeggen, er is troost: ook de VVD kampt met dezelfde crisis. Onze liberalen zijn immers ook onderling verdeeld, wat mooi wordt geïllustreerd door de machtsstrijd tussen Rutte en Verdonk en het succes van ex-VVD-lid Geert Wilders... Ik geloof trouwens dat Rutte voorlopig weer de touwtjes redelijk in handen heeft, maar dat neemt niet weg dat ideologisch gezien de VVD ook minder herkenbaar is geworden.

Me dunkt is het gebrek aan een herkenbaar gezicht bij twee van de drie grote partijen precies de reden dat typische "protestpartijen" de laatste tijd zo in opkomst zijn. LPF, SP, PVV, Partij van de Dieren... Het is immers zoals ik hierboven al heb onderstreept duidelijk dat deze partijen er wel in slagen om de levensvragen van hun achterban naar tevredenheid te beantwoorden. Echter, geen van deze partijen heeft zich nog mogen bewijzen in een kabinet. Of wacht, LPF wel, maar laten we daar niet over beginnen. In ieder geval is het zeer verhelderend om te zien hoe een partij zich gedraagt als het de kans krijgt te regeren. Ons meerpartijenstelsel dwingt elke coalitiepartij tot compromissen, wat onvermijdelijk leidt tot het laten zien van het "ware gezicht" van een partij. In andere woorden: oppositiepartijen die nog nooit geregeerd hebben, mogen hun borst nat maken. Wie durft te zeggen dat sticks and stones may break [...] bones, but words will never hurt heeft nog niet de destructieve werking gezien van een stevig politiek debat, heftig opgelaaid door een oppositie die bloed ruikt. Dus tot het zover is dat Jan Marijnissen, Geert Wilders, Femke Halsema of Marianne Thiemen eindelijk eens minister of vice-premier worden, hebben hun partijen de ware vuurproef nog niet doorstaan.